Trồng lan Nữ Hài Phragmipedium

Lan nữ hài Phragmipedium Memorial Dick Clement lai giống giữa cây Phrag. sargentianum và Phrag besseae hoa đỏ tuyệt đẹp. Cây này mua đã 6-7 năm tại San Diego Orchid Show, tổ chức hàng năm tại Quail Botanical Garden, Encinitas, California.

Tôi còn nhớ rõ hôm đó, bọn chúng tôi 4 người cùng đi xem, khi tới gian hàng của Sunset Orchids tại Palo Alto, California do Steve Gettel làm chủ, chúng tôi ngạc nhiên thấy cây lan hài dò hoa cao vút với 5-7 bông hoa mầu đỏ thẫm.

Hỏi giá, Steve cho biết cây lớn nhất 100$ còn các cây khác $70. Thấy giá quá cao mấy người bạn bỏ ra đi, riêng tôi vẫn còn bị cây lan cuốn hút nên chần chừ đứng lại. Steve và tôi đã quen biết nhau từ năm 1995, khi tôi còn ở trong ban tổ chức Fascination of International Orchid Show và là khách hàng quen thuộc của Steve. Do đó Steve đặc biệt giảm giá cho tôi 50%, không ngần ngại tôi chọn ngay cây lớn nhất.

Từ đó cây này năm nào cũng ra hoa, khi thì 2-3 dò có khi tới 4 dò hoa thực đẹp. Đặc biệt giống lan này mỗi dò mỗi lần chỉ nở 3-4 hoa và nở liên tiếp cả tháng cho đến khi hết nụ. Do đó 2-3 tháng vẫn còn hoa, nhưng rất tiếc là không có hương thơm.

Tôi nhớ hình như đã 1-2 lần thay chậu. Theo nguyên tắc loài lan Phragmipedium này cũng như Paphiopedilum phải thay chậu hàng năm hoặc cùng lắm là 2 năm. Nhưng có lẽ mấy năm qua tôi chẳng quan tâm và đã bỏ quên cho nên cây còi cọc, hoa nhỏ và thưa thớt lại chóng tàn, lá quăn queo lại thêm có mấy đốm nâu, chứng tỏ cây đã bị bệnh và thối rễ.

Vừa rút cây ra khỏi chậu, tôi đã ngửi thấy mùi mục nát. Vật liệu trồng cây đã nát như bùn và sũng nước. Nhìn xuống đám rễ, không còn chiếc nào chỉ còn vài chiếc lõi nhỏ như sợi chỉ. Rửa cây cho sạch, cắt hết rễ thối, lá già vàng úa, sau đó ngâm cây vào trong chậu đã pha thuốc Physan 20 chừng 5-10 phút để đoan chắc rằng mầm bệnh đã được diệt trừ. Có thể dùng bột diêm sinh (Sulfur) hay bột quế (Cinnamon) thay thế.

Chọn một chiếc chậu vừa tầm cỡ, không dùng chậu quá lớn vì 1-2 năm phải thay chậu một lần. Bỏ xuống đáy chậu một ít hột móp (peanut styrofoam) sau đó bỏ thêm một ít rể dương sỉ thứ dài để không bị đọng nước. Giữ cây thẳng đứng trong chậu và bỏ thêm vật liệu trồng gồm:
• 30% rễ dương xỉ nhỏ
• 30% vỏ thông nhỏ
• 20% than nhỏ
• 10% rêu sphagnum moss cắt vụn
• 10% đá bọt (perlite) có thể thay thế bằng sơ dừa

Nên nhớ những vật liệu này phải ngâm trong nước 24 giờ có pha: 1 thìa súp B1, ½ thìa cà phê phân 15-15-15, 10 giọt Superthrive hay 1 viên thuốc ngừa thai trong 4 lít nước.

Xong rồi để vào chỗ rợp mát, ẩm độ cao trong khoảng 5 tuần, rễ và mầm non đã mọc ra như hình phía dưới.

CÁCH TRỒNG
NHIỆT ĐỘ
Ban ngày 70-85°F (21-29°C)
Ban đêm 50-60°F (10-16°C)

ÁNH SÁNG
3000-5000 ánh nến như Cattleya.

ẨM ĐỘ
50-70%

TƯỚI NƯỚC
Không bao giờ để khô rễ và khi tưới, tưới cho thật đẫm, để sả hết chất muối trong chậu.

BÓN PHÂN
Bón ¼ thìa cà phê phân 30-10-10 hay 15-15-15 trong 4 lít nước. Không cần bón phân 10-30-20 vì cây không ưa nước có nhiều chất khoáng.

THOÁNG GIÓ
Cây cần phải thật thoáng gió mới mọc tốt và không bị bệnh.

Placentia mùa hè 2008

BÙI XUÂN ĐÁNG