ENCYCLIA COCHLEATUM
Vào khoảng năm 1979-1980 gì đó khi nhận được tờ nguyệt san American Orchid Society Bulletin, hậu thân của tờ Orchids ngày nay, trong đó có quảng cáo về cây Encyclia cochleatum của vườn lan Stewart Orchids khi đó còn ở vùng San Gabriel. Vườn lan này do Fred. A. Stewart thành lập, ông là người nổi tiếng về việc lai giống Cattleya. Từ năm 1964 đến năm 1969 ông đã lai giống trên 60 cây Cattleya hoa mầu xanh dương tuyệt đẹp. Sau đó vườn lan này rời về Santa Barbara, phía trong của Gallup & Stripping và đã đổi chủ từ nhiều năm nay.
Thấy bông hoa lộn ngược rất lạ lùng, cánh hoa rủ xuống dưới, lưỡi hoa lại ở bên trên trông giống như con Bạch tuộc. Vợ tôi đòi mua, nhân tiện tôi mua luôn 2 cây cùng quảng cáo trên tờ nguyệt san đó. Khi đó mới vào tháng 2, thành phố Peoria, Illinois nơi chúng tôi cư ngụ, tuyết vẫn còn bao phủ vạn vật. Nhiệt độ xuống quá thấp khoảng 15°-20°F (-9.5° đến -6.6°C), hoa hoằn mới có một buổi trưa có nắng lên tới 35°-40°F (-1° đến 4.4°C). Chúng tôi gửi thư kèm theo ngân phiếu 105$ cho 3 cây lan: Encyclia cochleatum, Slc Bright Angel mầu đỏ và cây C. Purity Coerula mầu xanh. Hai tuần sau nhận được thơ của vườn lan cho hay, chúng tôi sẽ nhận được vào đầu tháng 5 vì hiện giờ quá lạnh không thể lan gửi đi được.
Vào khoảng năm 1979-1980 gì đó khi nhận được tờ nguyệt san American Orchid Society Bulletin, hậu thân của tờ Orchids ngày nay, trong đó có quảng cáo về cây Encyclia cochleatum của vườn lan Stewart Orchids khi đó còn ở vùng San Gabriel. Vườn lan này do Fred. A. Stewart thành lập, ông là người nổi tiếng về việc lai giống Cattleya. Từ năm 1964 đến năm 1969 ông đã lai giống trên 60 cây Cattleya hoa mầu xanh dương tuyệt đẹp. Sau đó vườn lan này rời về Santa Barbara, phía trong của Gallup & Stripping và đã đổi chủ từ nhiều năm nay.
Thấy bông hoa lộn ngược rất lạ lùng, cánh hoa rủ xuống dưới, lưỡi hoa lại ở bên trên trông giống như con Bạch tuộc. Vợ tôi đòi mua, nhân tiện tôi mua luôn 2 cây cùng quảng cáo trên tờ nguyệt san đó. Khi đó mới vào tháng 2, thành phố Peoria, Illinois nơi chúng tôi cư ngụ, tuyết vẫn còn bao phủ vạn vật. Nhiệt độ xuống quá thấp khoảng 15°-20°F (-9.5° đến -6.6°C), hoa hoằn mới có một buổi trưa có nắng lên tới 35°-40°F (-1° đến 4.4°C). Chúng tôi gửi thư kèm theo ngân phiếu 105$ cho 3 cây lan: Encyclia cochleatum, Slc Bright Angel mầu đỏ và cây C. Purity Coerula mầu xanh. Hai tuần sau nhận được thơ của vườn lan cho hay, chúng tôi sẽ nhận được vào đầu tháng 5 vì hiện giờ quá lạnh không thể lan gửi đi được.
 Encyclia Green Hornet www.species-specific.com/orchid-forum/ |
Vào trung tuần tháng 5 chúng tôi nhận được hàng gửi tới. Cây lan Encyclia cochleatum đã có nụ và chỉ hơn một tháng sau những bông hoa lạ lùng này nở ra liên tiếp. Nhưng những bông hoa đó chẳng có gì đặc biệt ngoài hình dáng kỳ dị, cho nên bị lãng quên bên cạnh những chậu Cattleya hương sắc tuyệt vời.
Sau khi về hưu, chúng tôi dọn về miền Nam California để gần con cháu và chạy trốn khỏi cái lạnh đã đeo đẳng chúng tôi 17 năm trời. Tại đây tôi gia nhập 3 hội Hoa lan địa phương, trong đó có Hội Hoa Lan Nguyên giống (Southern of California Orchid Species) gần nhà hơn cả vì ở ngay Thư Viện của thành phố Placentia. Trong phiên họp có một hội viên mang một cây lan với thẻ ghi tên: Encyclia Green Hornet với bông hoa y hệt như hoa Encyclia cochleatum. Tôi nghĩ có lẽ người này viết sai, nhưng sau đó bà Hội Trưởng Gina Worthington cho hay cây này là một cây đã lai giống.
Sau khi về hưu, chúng tôi dọn về miền Nam California để gần con cháu và chạy trốn khỏi cái lạnh đã đeo đẳng chúng tôi 17 năm trời. Tại đây tôi gia nhập 3 hội Hoa lan địa phương, trong đó có Hội Hoa Lan Nguyên giống (Southern of California Orchid Species) gần nhà hơn cả vì ở ngay Thư Viện của thành phố Placentia. Trong phiên họp có một hội viên mang một cây lan với thẻ ghi tên: Encyclia Green Hornet với bông hoa y hệt như hoa Encyclia cochleatum. Tôi nghĩ có lẽ người này viết sai, nhưng sau đó bà Hội Trưởng Gina Worthington cho hay cây này là một cây đã lai giống.
 http://commons.wikimedia.org/ |
Bây giờ nhớ lại chuyện cũ, tìm hiểu mới biết là cây Encyclia Green Hornet đã được H&R Orchids ở Hawaii lai giống giữa 2 cây Encyclia cochleatum x Encyclia lancifolia và đã được cầu chứng với Royal Horticultural Society vào ngày 1-6-1995. Một điều chéo cẳng ngỗng là cũng theo RHS thì 2 cây này cũng chỉ là một. (In the Royal Botanic Gardens, Kew / World Checklist, Encyclia lancifolia is presented as a synonym of 'Prosthechea cochleata var. cochleata')
Chúng ta nên biết thêm rằng cây lan Encyclia cochleatum hay Black orchid là quốc hoa của xứ Belize và là cây lan nhiệt đới đầu tiên nở hoa tại Anh quốc vào năm 1786. Cây này cũng được gọi Epidendrum hay Anacheilium cochleata. Bây giờ các khoa học gia đổi đi, đổi lại không còn gọi là Encyclia mà mang tên mới: Prosthechea cochleata W. E. Higgins và cây Encyclia lancifolia đổi thành Encyclia trullum hay Prosthechea trullum và cây Encyclia Green hornet lại đổi tên thành Prosyclia Green Hornet tên ghép giữa Prosthechea x Encyclia. Nhưng ai thay thì thay, ai đổi cứ đổi, những người bán lan và chơi lan vẫn thường gọi là Encyclia lancifolia, Encyclia cochleatum và Encyclia Green Hornet nguyên như cũ. Vậy thì 2 cây này có gì khác nhau không? Người nói có người nói không. Thực ra có sự khác biệt, vì khi lai giống, lẽ đương nhiên H&R đã chọn những cây cha, cây mẹ thuộc giống tốt đẹp hơn. Vì vậy cây Encyclia Green Hornet mạnh khỏe hơn, hoa lớn và cũng có nhiều hoa hơn, tuy về hình dáng mầu sắc không có gì thay đổi.
TAG NAME
Khi nói chuyện về chiếc thẻ ghi tên cây lan, có người cho rằng không cần thiết bởi vì toàn tên khoa học với chữ La tinh dài lằng nhẵng khó nhớ.
Thực là phản tiến hóa, phản khoa học và phản lại mục đích và chủ trương của hội Hoa Lan Việt Nam. Vì không thẻ ghi tên, không nhớ tên cây lan khi nói chuyện lại tả cây lan chiếc lá dài dài, chiếc bông mầu hồng hồng tím tím làm sao có thể hình dung ra được đó là cây lan nào?
Một cây lan đẹp mà không có thẻ ghi tên sẽ làm giảm giá trị của cây lan và chỉ cần nhìn vào đó sẽ chứng tỏ trình độ của người chơi lan. Thực vậy, nếu tự hào là người nuôi trồng hoa lan từ lâu mà cây lan không có thẻ ghi tên, đó thực là một điều khiếm khuyết.
Đành rằng lan là loài hoa đa chủng, lại thêm lai giống nhiều lần cho nên có rất nhiều tên, khó lòng nhớ hết. Nhưng nhờ những tấm thẻ ghi tên này sẽ giúp chúng ta nhiều điều cần biết.
Thẻ ghi tên cây lan gồm 3 phần, thí du: Paphiopedilum delenatii "Nguyễn Loan" AM/AOS
Nhờ vào tấm thẻ này chúng ta có thể biết:
1. Paphiopedilum tên loài, delenatii tên giống, nhờ vào đó chúng ta sẽ biết cách nuôi trồng cây lan này ra sao? nên xếp vào loại ấm hay lạnh?
2. "Nguyễn Loan" tên người nuôi trồng, hoặc tên đặc biệt của cây lan.
3. AM/AOS (Award of Merit) giải nhì của Hội Hoa lan Hoa Kỳ.
Tên cây như: Encyclia cochealata viết chữ thường và nghiêng cho ta biết là cây nguyên giống, còn như Encyclia Green Hornet viết bằng chữ hoa và thẳng tức là cây đã lai giống.
Ngoài ra tấm thẻ thường có ghi địa chỉ, số điện thoại của vườn lan và chúng ta có thể dùng mặt sau để ghi những điều cần biết như:
24-9- 98 = Ngày mua cây lan
SBOE/ 25 = Mua tại Santa Barbara Orchid Estates giá $25
3-01 = Thay chậu
4-05/4 tách nhách vào tháng 4 năm 2005, nhánh cây số 4
Đồng ý là tên khoa học của các cây lan không dễ nhớ, nhưng nếu chúng ta mỗi khi xem xét cây lan chịu khó lấy tấm thẻ ra đọc một vài lần. Dần dần tên cây lan sẽ nhập tâm, "Vạn sự khởi đầu nan" mới đầu cố nhớ tên của loài, sau đó đến tên giống, chúng ta sẽ không thấy là quá khó.
Thẻ ghi tên cây lan và những hình ảnh trong phần Nhận Diện Người Tình của "cô giáo" Nguyễn thị Nguyệt chắc chắn sẽ giúp cho chúng ta không hổ thẹn là hội viên của Hội Hoa Lan Việt Nam.
Chúng ta nên biết thêm rằng cây lan Encyclia cochleatum hay Black orchid là quốc hoa của xứ Belize và là cây lan nhiệt đới đầu tiên nở hoa tại Anh quốc vào năm 1786. Cây này cũng được gọi Epidendrum hay Anacheilium cochleata. Bây giờ các khoa học gia đổi đi, đổi lại không còn gọi là Encyclia mà mang tên mới: Prosthechea cochleata W. E. Higgins và cây Encyclia lancifolia đổi thành Encyclia trullum hay Prosthechea trullum và cây Encyclia Green hornet lại đổi tên thành Prosyclia Green Hornet tên ghép giữa Prosthechea x Encyclia. Nhưng ai thay thì thay, ai đổi cứ đổi, những người bán lan và chơi lan vẫn thường gọi là Encyclia lancifolia, Encyclia cochleatum và Encyclia Green Hornet nguyên như cũ. Vậy thì 2 cây này có gì khác nhau không? Người nói có người nói không. Thực ra có sự khác biệt, vì khi lai giống, lẽ đương nhiên H&R đã chọn những cây cha, cây mẹ thuộc giống tốt đẹp hơn. Vì vậy cây Encyclia Green Hornet mạnh khỏe hơn, hoa lớn và cũng có nhiều hoa hơn, tuy về hình dáng mầu sắc không có gì thay đổi.
TAG NAME
Khi nói chuyện về chiếc thẻ ghi tên cây lan, có người cho rằng không cần thiết bởi vì toàn tên khoa học với chữ La tinh dài lằng nhẵng khó nhớ.
Thực là phản tiến hóa, phản khoa học và phản lại mục đích và chủ trương của hội Hoa Lan Việt Nam. Vì không thẻ ghi tên, không nhớ tên cây lan khi nói chuyện lại tả cây lan chiếc lá dài dài, chiếc bông mầu hồng hồng tím tím làm sao có thể hình dung ra được đó là cây lan nào?Một cây lan đẹp mà không có thẻ ghi tên sẽ làm giảm giá trị của cây lan và chỉ cần nhìn vào đó sẽ chứng tỏ trình độ của người chơi lan. Thực vậy, nếu tự hào là người nuôi trồng hoa lan từ lâu mà cây lan không có thẻ ghi tên, đó thực là một điều khiếm khuyết.
Đành rằng lan là loài hoa đa chủng, lại thêm lai giống nhiều lần cho nên có rất nhiều tên, khó lòng nhớ hết. Nhưng nhờ những tấm thẻ ghi tên này sẽ giúp chúng ta nhiều điều cần biết.
Thẻ ghi tên cây lan gồm 3 phần, thí du: Paphiopedilum delenatii "Nguyễn Loan" AM/AOS
Nhờ vào tấm thẻ này chúng ta có thể biết:
1. Paphiopedilum tên loài, delenatii tên giống, nhờ vào đó chúng ta sẽ biết cách nuôi trồng cây lan này ra sao? nên xếp vào loại ấm hay lạnh?
2. "Nguyễn Loan" tên người nuôi trồng, hoặc tên đặc biệt của cây lan.
3. AM/AOS (Award of Merit) giải nhì của Hội Hoa lan Hoa Kỳ.
Tên cây như: Encyclia cochealata viết chữ thường và nghiêng cho ta biết là cây nguyên giống, còn như Encyclia Green Hornet viết bằng chữ hoa và thẳng tức là cây đã lai giống.Ngoài ra tấm thẻ thường có ghi địa chỉ, số điện thoại của vườn lan và chúng ta có thể dùng mặt sau để ghi những điều cần biết như:
24-9- 98 = Ngày mua cây lan
SBOE/ 25 = Mua tại Santa Barbara Orchid Estates giá $25
3-01 = Thay chậu
4-05/4 tách nhách vào tháng 4 năm 2005, nhánh cây số 4
Đồng ý là tên khoa học của các cây lan không dễ nhớ, nhưng nếu chúng ta mỗi khi xem xét cây lan chịu khó lấy tấm thẻ ra đọc một vài lần. Dần dần tên cây lan sẽ nhập tâm, "Vạn sự khởi đầu nan" mới đầu cố nhớ tên của loài, sau đó đến tên giống, chúng ta sẽ không thấy là quá khó.
Thẻ ghi tên cây lan và những hình ảnh trong phần Nhận Diện Người Tình của "cô giáo" Nguyễn thị Nguyệt chắc chắn sẽ giúp cho chúng ta không hổ thẹn là hội viên của Hội Hoa Lan Việt Nam.
Placentia 10-2009
BÙI XUÂN ĐÁNG
Comments
0 comments to "Encyclia Green Hornet, Lan Bạch Tuộc"
Đăng nhận xét